بر اساس برخی آمارها جمعیت مهاجران در ایران به بین 4 تا 8 میلیون نفر تخمین زده می شود. این موضوع در کنار استمرار ورود اتباع کشورهای دیگر، چالش‌های متعددی را برای ایران به وجود آورده است، از جمله:
- فقدان قوانین جامع و به‌روز: قوانین مربوط به مهاجران در ایران قدمتی صد ساله دارند و پاسخگوی نیازهای جامعه امروزی نیستند.
- تداخل وظایف: ۲۴ دستگاه در بحث اتباع خارجی تصمیم‌گیر هستند که این امر مانع از مدیریت واحد و بروز آسیب‌هایی در حوزه‌های اجتماعی و امنیتی می‌شود.
- عدم وجود سامانه هویتی واحد: تاکنون سامانه‌ای واحد و برخط هویتی برای ارائه خدمات، کنترل و نظارت بر تردد و حضور اتباع خارجی وجود نداشته است.
- ظرفیت ناکافی ساختار اداری: ساختار و سیستم اداری فعلی پاسخگوی نیازهای میلیون ها مهاجر نیست.
- کمبود حمایت‌های بین‌المللی: سازمان‌های بین‌المللی تنها حدود ۷ درصد هزینه‌های میزبانی از مهاجران را پوشش می‌دهند و مابقی را ایران پرداخت می‌کند.
- افزایش حاشیه‌نشینی و ناامنی: سهل‌انگاری در ورود اتباع غیرقانونی و عدم ساماندهی مهاجران، به افزایش حاشیه‌نشینی و ناامنی در کشور منجر شده است.
با توجه به چالش های بیان شده میتوان راهکارهای زیر را ارائه کرد:
- تشکیل سازمان ملی مهاجرت: این سازمان می‌تواند وظایف مربوط به اتباع خارجی را در قالب یک ساختار واحد تجمیع کند و به ساماندهی مهاجران کمک کند.
- بروزرسانی قوانین: قوانین مربوط به مهاجران باید به‌روز و متناسب با نیازهای جامعه امروزی باشند.
- ایجاد سامانه هویتی واحد: این سامانه می‌تواند به نظارت بر تردد و حضور اتباع خارجی و ارائه خدمات به آنها کمک کند.
- افزایش حمایت‌های بین‌المللی: ایران برای میزبانی از میلیون‌ها مهاجر به کمک‌های مالی و معنوی بیشتری از سوی سازمان‌های بین‌المللی نیاز دارد.
- مدیریت ورود اتباع غیرقانونی: باید تدابیر لازم برای جلوگیری از ورود اتباع غیرقانونی به کشور اتخاذ شود.
- ساماندهی مهاجران: باید با ارائه خدمات و امکانات مناسب به مهاجران، به آنها کمک کرد تا در جامعه ایرانی ادغام شوند.
مهاجران می‌توانند فرصتی برای ایران باشند، اما برای استفاده از این فرصت، باید آنها را ساماندهی کرد و قوانین و ساختارهای مربوط به مهاجران را به‌روز کرد.
===================
نویسنده: کیومرث حاجی رحیمیان
