سواحل مَکُران، نوار طلایی و کمتر شناخته‌شده‌ای در جنوب‌شرق ایران، در سال‌های اخیر به یکی از کانون‌های اصلی توجه برای تحقق توسعه متوازن و رونق پایدار کشور تبدیل شده است. این سواحل که از بندرگواتر در منتهی‌الیه شرقی تا بندر جاسک در کرانه‌های غربی دریای عمان امتداد دارد، نه‌تنها به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیکی و دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد اهمیت ویژه‌ای دارند، بلکه گنجینه‌ای کم‌نظیر از ظرفیت‌های طبیعی، اقتصادی، فرهنگی و گردشگری محسوب می‌شوند.
طبیعت بکر، سواحل شنی و صخره‌ای چشم‌نواز، کوه‌های مریخی، جنگل‌های حرا، تالاب‌های انتجاری، و غنای فرهنگی و قومی مردم منطقه، سیمایی از مَکُران ترسیم می‌کند که قابلیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های بزرگ گردشگری کشور و حتی منطقه را دارد.
در شرایطی که سیستان و بلوچستان سال‌ها با چالش‌هایی نظیر کمبود زیرساخت‌ها، نرخ بالای بیکاری و توسعه‌نیافتگی مواجه بوده، نگاه راهبردی به سواحل مَکُران می‌تواند تحولی بنیادین در وضعیت اقتصادی و اجتماعی این خطه رقم بزند. توسعه زیرساخت‌های بندری، مناطق آزاد تجاری، گردشگری دریایی و خدمات مرتبط با حمل‌ونقل و صنایع شیلات، بستری گسترده برای ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم فراهم می‌کند. ورود سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به این عرصه، از گردشگری تا انرژی و حمل‌ونقل دریایی، می‌تواند زمینه‌ساز درآمدزایی پایدار و ارتقای معیشت جوامع محلی شود.
سواحل مَکُران، به‌ویژه در شهرستان‌های چابهار، دشتیاری، کنارک و زرآباد، از ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه گردشگری دریایی و ساحلی برخوردارند. از پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر سواحل کشور ۵۴۱ کیلومتر آن در سیستان و بلوچستان واقع شده که این ظرفیت بسیار خوبی برای توسعه گردشگری و استفاده از اقتصاد دریا محور به منظور رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال است.
سواحل مَکُران، به‌ویژه در شهرستان‌های چابهار، دشتیاری، کنارک و زرآباد، از ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه گردشگری دریایی و ساحلی برخوردارند
موقعیت جغرافیایی ممتاز این ناحیه در حاشیه دریای عمان و نزدیکی به آب‌های آزاد، آن را به یکی از بی‌نظیرترین مناطق ایران برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری دریایی، اقتصادی و فرهنگی تبدیل کرده است.
چابهار به‌عنوان بزرگترین بندر اقیانوسی کشور، دارای سواحلی بکر، ماسه‌ای و صخره‌ای است که جلوه‌های طبیعی خیره‌کننده‌ای را پیش چشم گردشگران می‌گشاید.
پدیده‌هایی مانند موج‌فشان، گلفشان، ساحل دلفین‌ها، کوه‌های مینیاتوری، خلیج‌های کوچک و بزرگ و مناظر تلاقی دریا و کویر در روستای درک، از مهمترین جاذبه‌هایی است که گردشگران داخلی و خارجی را مجذوب خود می‌کند.
با این وجود، بخش عمده‌ای از این ظرفیت‌ها تاکنون مغفول مانده و به‌رغم وجود منابع فراوان طبیعی و انسانی، زیرساخت‌های گردشگری در سطح مطلوبی توسعه نیافته است.
کارشناسان بر این باورند که توسعه پایدار مَکُران مستلزم مشارکت جدی مردم بومی، جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و فراهم‌سازی زیرساخت‌های اساسی نظیر جاده، آب، برق، گاز، مخابرات، بهداشت و آموزش است.
از سوی دیگر، فرهنگ‌سازی در زمینه گردشگری دریایی اهمیت فراوانی دارد، چراکه در ایران، سفرهای دریایی هنوز برای بخش گسترده‌ای از جامعه ناشناخته است. توسعه تفریحات سالم ساحلی، ایجاد اسکله‌های گردشگری، راه‌اندازی رستوران‌های دریایی، مراکز غواصی و آموزش راهنمایان تخصصی گردشگری می‌تواند در رونق این صنعت نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند.
سواحل مَکُران از صخره‌های مرجانی تا وجود ۲۲ خور و خلیج
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چابهار در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: منطقه مَکُران با دارا بودن حدود ۲۲ خور و خلیج کوچک و بزرگ، جنگل‌های حرا، صخره‌های مرجانی و زیستگاه‌های ارزشمند آبزیان، بخشی از ذخایر طبیعی و اکولوژیکی کشور به شمار می‌رود که حفظ آن‌ها ضامن پایداری توسعه خواهد بود.
خیرالنسا امیری افزود: توسعه گردشگری در سواحل مَکُران محدوده استان سیستان و بلوچستان نیازمند نگاه جامع و هم‌افزا میان نهادهای ملی و استانی است.
وی ادامه داد: سواحل چابهار، دشتیاری، کنارک و زرآباد دارای قابلیت‌های کم‌نظیری برای اجرای طرح‌های گردشگری دریایی هستند و در صورت تأمین زیرساخت‌های لازم، این منطقه می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم گردشگری جنوب کشور تبدیل شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چابهار بیان کرد: روستای هدف گردشگری دَرَک در بخش زرآباد، به‌عنوان تنها نقطه تلاقی بیابان، صخره و دریا در ایران، جلوه‌ای منحصربه‌فرد از طبیعت بکر و چشم‌نواز این خطه را به نمایش می‌گذارد و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
وی افزود: مناطق گوردیم کنارک و گالک زرآباد نیز از جمله نقاط مستعد برای احداث اسکله‌های گردشگری و توسعه خدمات تفریحی دریایی هستند.
بیشتر بخوانید:
سرزمین صد گنج ایران؛ «مَکُران» کجاست و چه ظرفیت‌هایی دارد + فیلم
فیلم| سواحل مکران با میراث تاریخی ۱۵۰ هزار ساله در جنوب شرق ایران
سواحل مَکُران؛ ظرفیت طلایی گردشگری و اقتصاد دریایی
امیری تصریح کرد: صنعت لنج‌سازی سنتی در شهرستان کنارک از میراث ارزشمند دریایی کشور است که با نوسازی و هماهنگی با فناوری‌های روز دنیا می‌تواند دوباره احیا شود و در اشتغال‌زایی و توسعه گردشگری نقش‌آفرین باشد.
وی بیان کرد: احداث اسکله‌های مخصوص گردشگری، ایجاد موزه‌های دریایی، راه‌اندازی رستوران‌های سنتی ساحلی، آموزش غواصی و توسعه فعالیت‌های فرهنگی مرتبط با دریا از جمله اقداماتی است که می‌تواند به رونق صنعت گردشگری دریایی و افزایش درآمد مردم بومی منجر شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چابهار با اشاره به اهمیت حفظ محیط زیست در طرح توسعه مَکُران، گفت: وجود محیط طبیعی بکر و زیستگاه‌های ارزشمند در سواحل جنوبی، مزیتی است که باید در هر طرح توسعه‌ای مورد توجه قرار گیرد، چراکه توسعه پایدار بدون حفاظت از محیط زیست امکان‌پذیر نیست.
به گفته وی، آینده توسعه مَکُران در گروی برنامه‌ریزی علمی، تقویت زیرساخت‌ها، افزایش آگاهی عمومی، جذب سرمایه‌گذاری و هم‌افزایی نهادهای دولتی و خصوصی است.
امیری ادامه داد: سواحل بکر چابهار، دشتیاری، کنارک و زرآباد می‌توانند با مدیریت هوشمندانه و رویکرد زیست‌محیطی، به یکی از مقاصد برتر گردشگری دریایی در منطقه خاورمیانه تبدیل شوند.
